Antonella Salomoni: Ο Λένιν και η ρωσική επανάσταση (μετάφραση από τα ιταλικά: Ευνίκη Μίχα). Εκδόσεις Κέδρος 2006 http://www.kedros.gr
Η Antonella Salomoni είναι ιταλίδα ιστορικός που ειδικεύεται στη ρωσική ιστορία, διδάσκει σύγχρονη ιστορία στο πανεπιστήμιο της Calabria και η διεθνής επιστημονική αρθρογραφία της και οι μεταφράσεις των βιβλίων της την κατατάσσουν στους έγκριτους ειδικούς.
Το βιβλίο της "Ο Λένιν και η ρωσική επανάσταση" (2 004 στην Ιταλία) αποτελεί μια ιδιαίτερα κατατοπιστική ιστορική μελέτη. Η συγγραφέας καταπιάνεται διεξοδικά με τα γεγονότα που προετοίμασαν την επανάσταση στη Ρωσία πριν από το 1 91 71 92 4.
Το βιβλίο χαρακτηρίζεται από την πολύπλευρη παρουσίαση των γεγονότων. Η συγγραφέας παραθέτει συχνά εμβόλιμα αποσπάσματα από τον τύπο και τη βιβλιογραφία της εποχής, που προφανώς έχει συλλέξει με μεγάλη προσοχή και μεράκι. Έχει επίσης επιμεληθεί πλούσιο φωτογραφικό υλικό με σχόλια, το οποίο βοηθά τον αναγνώστη να διαμορφώσει μια συνολική εικόνα για τα ιστορικά δρώμενα.
Το υλικό αυτό και η ζωντανή αφήγηση κατορθώνει να μεταφέρει στον αναγνώστη το κλίμα της εποχής. Στα πλεονεκτήματα του βιβλίου συγκαταλέγονται η βιβλιογραφία (διανθισμένη με παλαιότερα και σύγχρονα κείμενα), το ευρετήριο των προσώπων που αναφέρονται στο κείμενο και ένα πληρέστατο χρονολόγιο των βασικότερων ιστορικών γεγονότων, στα οποία αναφέρεται η αφήγηση.
Η εργασία της Salomoni χαρακτηρίζεται από σφαιρικότητα στην αντιμετώπιση μιας πολυσύνθετης ιστορικής περιόδου. Η συγγραφέας δεν αφήνεται σε ιδεαλιστικές απλουστεύσεις, στις οποίες αρέσκονται τα τελευταία χρόνια οι ιστορικοί και οι ιδεολόγοι των "νικητών". Αντίθετα επιμένει να αναδείξει τη διάρθρωση του υποκειμενικού και του αντικειμενικού στη διαμόρφωση της ιστορικής πραγματικότητας. Και παρ’ ότι ο τίτλος δεν αναδεικνύει ιδιαίτερα αυτή την προσέγγιση της, στον ρόλο του Λένιν γίνεται αναφορά, χωρίς όμως να καταφεύγει στην εξιδανίκευση ή τη δαιμονοποίηση.
Η συγγραφέας προσεγγίζει τη ρωσική επανάσταση ως μέρος της ευρύτερης ιστορικής διαδικασίας στη Ρωσία και την Ευρώπη. Γι’ αυτό δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη δυναμική των κοινωνικών σχέσεων στη Ρωσία τόσο πριν, όσο και μετά την επανάσταση. Εστιάζει ιδιαίτερα στις σχέσεις των εργατών και των στρωμάτων πόλης με τους αγρότες και τα στρώματα του χωριού – αντίθεση που η συγγραφέας αναδεικνύει εμπεριστατωμένα ως καθοριστική για την Ρωσία.
Δίνει επίσης ιδιαίτερη σημασία στον συσχετισμό των δυνάμεων στη διεθνή πολιτική και το ρόλο που αυτές διαδραμάτισαν τόσο στην προετοιμασία της επανάστασης, όσο και στην διαδικασία του εμφύλιου πόλεμου και την ίδρυση της ΕΣΣΔ. Ανάλογη προσοχή δίνεται στις σχέσεις μεταξύ των εθνοτήτων στην περιοχή και τη συμμετοχή των αφυπνισμένων εθνικών συνειδήσεων στην διαμόρφωση επαναστατικών καταστάσεων, αλλά και στην δημιουργία αντιθέσεων και συγκρούσεων που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ΕΣΣΔ.
Η συγγραφέας κάνει μια λεπτομερή ιστορική ανάλυση της οικονομίας της Ρωσίας μετά την επανάσταση, αφιερώνοντας δύο από τα συνολικά επτά κεφάλαια του βιβλίου της στον Πολεμικό Κομμουνισμό και την ΝΕΠ (Νέα οικονομική πολιτική). Δίνει έτσι μια συνολική εικόνα των δυνάμεων που κινητοποιούσαν τις συγκρούσεις που καλούταν να διαχειριστεί η νέα εξουσία και ταυτόχρονα στοιχειοθετεί μια οικονομική και κοινωνική αιτιολόγηση της πολιτικής των μπολσεβίκων.
Μια σημαντική συνεισφορά της εργασίας αυτής είναι η μελέτη των αντιδράσεων των υπολοίπων Ευρωπαϊκών κρατών στο φόβο που προκάλεσε η άνοδος των εργατών στην εξουσία και οι προσπάθειές τους να αποτρέψουν ανάλογες εξεγέρσεις.
Τέλος το βιβλίο διαθέτει πίνακα χρονολογιών, καθώς και ευρετήριο προσώπων, που βοηθούν πολύ στην κατανόηση του κειμένου.
