 |
| Στον καθρέφτη της καμπίνας του. |
Να και η τέταρτη σειρά από τις cartes postales, που θα έστελνε ο Καββαδίας από τα ταξίδια του. Ακολουθούν τα λιμάνια του Μαραμπού (Άγρα 1990), όπως αναφέρονται στα ποιήματά του με τη σειρά.
Να υπενθυμίσω ότι, για να διασταυρώσω τα τοπωνύμια, χρησιμοποίησα το "Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία" (Άγρα, 1992) του Γιώργου Τράπαλη. Από αυτό είναι συνήθως οι πρώτες επεξηγήσεις. Ότι έχω προσθέσει εγώ είναι με πλάγια γραμματοσειρά. Όπου έχω χρησιμοποιήσει άλλη βιβλιογραφία σχετική με τον Καββαδία και το έργο του, την αναφέρω κατά περίπτωση. Πολλές πληροφορίες προέρχονται από το http://en.wikipedia.org και φυσικά από αναζητήσεις στο google.
Οι φωτογραφίες προέρχονται, όλες, από προσωπική μου έρευνα στο διαδίκτυο.
Οι ιστοσελίδες, που χρησιμοποίησα κυρίως, είναι:
και επίσης πολλές ιστοσελίδες των τοπικών αρχών κάθε περιοχής.
Ταϊτή
 |
| Ταϊτή - το Παπεέτε 1914 |
 |
| Ταϊτή - το λιμάνι του Παπεέτε |
 |
| Ταϊτή - υποδοχή με χορούς |
 |
| Ταϊτή - γαλλική λιθογραφία του 1937 |
 |
| Ταϊτή - ο "επίγειος παράδεισος" |
"Στην Ταϊτή έζησε για μήνες κι ο Λοτί..."
Καφάρ
Ταϊτή: Νησί του νοτιοκεντρικού Ειρηνικού ωκεανού. Η Ταϊτή είναι το μεγαλύτερο νησί της Γαλλικής Πολυνησίας στον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό. Την εποχή του Μαραμπού ήταν γαλλική αποικία. Πρόκειται για ηφαιστειογενές νησί περικυκλωμένο από κοραλλιογενείς υφάλους. Την ανακάλυψε το 1768 ο Γάλλος εξερευνητής Louis Antoine de Bougainville, που ολοκλήρωνε την πρώτη Γαλλική πλεύση γύρω από τον κόσμο και ο οποίος έκανε την Ταϊτή διάσημη στην Ευρώπη, όταν δημοσίευσε τον απολογισμό του ταξιδιού του στο βιβλίο του "Ταξίδι γύρω από τον Κόσμο". Περίγραψε το νησί ως έναν παράδεισο επί γης όπου άντρες και γυναίκες ζουν ευτυχισμένοι στην αθωότητα, μακριά από την διαφθορά του πολιτισμού. Η γλαφυρή παρουσίαση της έννοια του "ευγενούς άγριου" επηρέασε ουσιαστικά την ουτοπική σκέψη στην Ευρώπη.
O Pierre Loti, στον οποίο αναφέρεται ο Καββαδίας, ήταν Γάλλος πεζογράφος και αξιωματικός του Γαλλικού πολεμικού ναυτικού, ο οποίος ταξίδεψε στην Ιαπωνία, στη Σενεγάλη, στην Ωκεανία και σε πολλές χώρες της Ασίας. Έγραψε ταξιδιωτικές εντυπώσεις και μυθιστορήματα, που η κριτική χαρακτήρισε "εξωτικά".Οι περιγραφές του εγκαινίασαν το είδος της λεγόμενης "αποικιακής λογοτεχνίας", που ουσιαστικά εισήγαγε τους Ευρωπαίους στη γνωριμία με μακρινούς πολιτισμούς, δικαιώνοντας ταυτόχρονα την αίσθηση δικαιωματικής υπεροχής τους. Ο λυρισμός, όμως, και η τραγικότητα των θεμάτων του δίνουν και μία πανανθρώπινη χροιά στα έργα του. Το "Rarahu" ή "Ο γάμος του Λοτί" (1882) είναι ένα από τα πιο γνωστά, το οποίο - εκτός της δημοφιλίας του σε όλη την ευρώπη - αποτέλεσε και τη βάση για την όπερα Lakmé του Léo Delibes. Ο Loti το έγραψε εμπνεόμενος από την παραμονή του στην Ταϊτή.
Στην Ταϊτή αρχικά εγκαταστάθηκε και ο Πωλ Γκωγκέν όταν εγκατέλειψε την Ευρώπη το 1891.
Μαρκίζες
 |
| Μαρκίζες, ο κόλπος του Atiheu το 1913 |
 |
| Μαρκίζες, ο κόλπος του Taiohae στη Nukahiva |
 |
| Πίνακας του Gaugin από την εποχή της ζωής του στις Μαρκίζες |
 |
| Μαρκίζες, ο κόλπος του Taiohae |
 |
| Μαρκίζες - ένα κορίτσι |
"...αν πας λιγάκι παρακάτου, στις Μαρκίζες..."
Καφάρ
Μαρκίζες: νησιά στον Ειρηνικό ωκεανό (Marquesas). Οι Νήσοι Μαρκέζας, ή Μαρκίζ, ή Μεντάνια, ή Μαρκησίου, αποτελούν σύμπλεγμα 14 κύριων ηφαιστειογενών εξωτικών νησιών στον Ειρηνικό Ωκεανό, στο ομώνυμο αρχιπέλαγος, βόρεια του αρχιπελάγους Τουαμότου. Το σύμπλεγμα αυτό ανήκει γενικότερα στη Γαλλική Πολυνησία.
Τα νησιά αυτά ανακάλυψε πρώτος ο Ισπανός θαλασσοπόρος Αλβάρο ντε Μεντάνια ντε Νέιρα το 1595, ο οποίος και τους έδωσε το όνομα αυτό προς τιμή ενός Μαρκησίου του οποίου τελούσε υπό την προστασία του. Η ονομασία Μεντάνια τους δόθηκε προς τιμή του ίδιου του θαλασσοπόρου.
Στις Μαρκίζες έζησε και πέρασε σχεδόν όλη την ζωή του, μετά το 1891, ο Πωλ Γκωγκέν, όπου ζωγραφίζει, ίσως, τα καλύτερα έργα του με έντονους συμβολισμούς και έμπνευση από τον πολιτισμό των ιθαγενών της Πολυνησίας.
Χιλή ή Τσίλι
 |
| Το λιμάνι του Βαλπαράιζο, στις αρχές του 20ου αιώνα |
 |
| Εκφόρτωση στο Βαλπαράιζο |
 |
| Βαλπαράιζο δεκαετία του 40 |
 |
| Εμπορικός δρόμος στην Κονσεπσιόν |
 |
| Χιλή: στη Γη του Πυρός |
 |
| Χιλή, Ινδιάνα τη δεκαετία του 20 |
 |
| Νότια Χιλή στα παγόβουνα το 1947 |
"...τα κορίτσια στη Χιλή..."
Καφάρ
και αργότερα στο Πούσι:
"...και τελωνοφύλακες στο Τσίλι..."
Αρμίδα
Χιλή ή Τσίλι: Τι να πρωτογράψει κανείς για κείνο το μακρόστενο κομμάτι γης, το στριμωγμένο, θαρρείς, ανάμεσα στις Άνδεις και τον Ειρηνικό ωκεανό; Από το βορά που εκτείνεται η πιο άνυδρη γη του πλανήτη, η έρημος Ατακάμα, στις εύκρατες κοιλάδες με το μεσογειακό κλίμα, τα βροχερά δάση της Παταγονίας και τον αρκτικό παγωμένο νότο της Γης του Πυρός. Οι πιο γνωστές της πόλεις είναι Σαντιάγκο, Βαλπαράιζο, Κονσεπσιόν, αλλά έχει και δεκάδες άλλα λιμάνια κατά μήκος των ακτών της. Κοιτίδα των ινδιάνων Μαπούτσε από τη γλώσσα των οποίων πιθανότατα προέρχεται η ονομασία της χώρας και σημαίνει "εκεί που τελειώνει η γη". Τσίλε ονόμαζαν την κοιλάδα των Μαπούτσε οι Ίνκας και από αυτούς τη γνώρισαν και οι Ισπανοί.
Την εποχή που γράφτηκε το Μαραμπού, η Χιλή σείονταν από πολιτικές και κοινωνικές διαμάχες αποτέλεσμα μιας εκατόχρονης περιόδου εγκαθίδρυσης εθνικής αστικής τάξης μέσω απελευθερωτικών αγώνων εναντίον των Ισπανών, επεκτατικών πολέμων, εμφυλίων αργότερα και δικτατοριών.
Οι Χιλιανοί είναι ένα απίστευτο μείγμα από ράτσες με πρώτους και αρχαιότερους τους Ισπανούς και τους Βάσκους, μετά τους Γερμανούς, τους Εβραίους και τους Άραβες, τους Ιταλούς κ.α. Το ελληνικό στοιχείο είναι επίσης έντονο, κάνοντας τη Χιλή πέμπτη στον κόσμο χώρα, ως προς τον πληθυσμό μεταναστών ελληνικής καταγωγής. Οι πιο πολλοί Έλληνες εγκαταστάθηκαν ή πέρασαν από τη Χιλή στις ΗΠΑ και τον Καναδά τα χρόνια που στην Ευρώπη αποκαλούμε Μεσοπόλεμο, τα χρόνια του Μαραμπού. Η Μικρασιατική καταστροφή, η φτώχεια και η κρατική καταστολή είναι οι κυριότερες αιτίες της μετανάστευσης εκείνης της εποχής.
Ένας από τους γίγαντες της χιλιανικής λογοτεχνίας ο Francisco Coloane έχει περιγράψει στα βιβλία του τη γη του, αλλά κυρίως τη θάλασσά της. Από το έργο του έμαθα την ύπαρξη του Κόλπου της Οδύνης (Golfo de Penas), που αν ήξερε ο Καββαδίας, είμαι σίγουρος, ότι θα τον ανέφερε στα ποιήματά του. Με την ευκαιρία ας σημειώσουμε ότι ο Coloane είναι συνομήλικος του Καββαδία, μια που γεννήθηκαν κι οι δυο το 1910, λάτρης της θάλασσας και της ναυτοσύνης, από την οποία εμπνέεται στα βιβλία του, και επίσης αριστερός. Ο θάνατος της μητέρας του το 1927 τον αναγκάζει να διακόψει τις σπουδές του και να κάνει διάφορες δουλειές, όπως και ο Καββαδίας εξαιτίας της αρρώστιας (1928) και του θανάτου του πατέρα του τον επόμενο χρόνο. Και ο Coloane, εκτός από τις διάφορες περιπλανήσεις του ανά τη Χιλή, μπαρκάρει και ταξιδεύει για κάποια χρόνια ως λοστρόμος στο γνωστό από το μυθιστόρημά του πλοίο Baquedano. Στις ιστορίες του Coloane ανακαλύπτει κανείς μια απίστευτη εξοικείωση με τις μυθολογίες του αθέατου βάθους της ανθρώπινης υπόστασης, που ώρες - ώρες σου κόβει την ανάσα, κι άλλες σε γοητεύει. Τόσο που μοιάζει συγγενική με αυτή του Καββαδία, κι ας έχουν διαλέξει άλλες φόρμες να εκφραστούν. Το σίγουρο είναι, ότι και των δύο το έργο βρίθει από ιστορίες, που μοιάζουν να προϋπάρχουν των αφηγητών τους, που είναι σκληρές και στο όριο της αληθοφάνειας, αλλά έχουν την παρηγορητική ιδιότητα των παραμυθιών.
Μαρόκο
 |
| Μαρόκο - Τυπικοί βαρκάρηδες. |
 |
| Μαρόκο - Αποβίβαση με ταραγμένη θάλασσα |
 |
| Μαρόκο - η Ταγγέρη |
 |
Μαρόκο - Στις αποβάθρες της Καζαμπλάνκα
|
 |
| Το ταχυδρομικό πλοίο "Στρατάρχης Lyautey" στο λιμάνι της Καζαμπλάνκα - 1925 |
 |
| Μαρόκο - Στο λιμάνι της Ταγγέρης. |
 |
| Η "Μις Μαρόκο" του 1932 |
 |
| Μαρόκο - καλλονή στην Καζαμπλάνκα 1924 |
"...κι οι μαύρες του Μαρόκου που πουλάνε μέλι.."
Καφάρ
και στο Πούσι:
"... Δούλευε τo φτυάρι, μαύρε του Μαρόκου που μασάς
βοτάνια για τον πυρετό..."
Black and White
Μαρόκο: "Το Βασίλειο της Δύσης" όπως σημαίνει η αραβική ονομασία του (al-Mamlakat al-Maghribiyyah). Η ονομασία Μαρόκο προέρχεται από την ισπανική και την πορτογαλική παραφθορά της βερβερικής ονομασίας Μαρρακές, της περίφημης "Ωχράς Πόλεως" ή "Γης των Θεών", που ήταν το κέντρο δοξασμένων χαλιφάτων του Μεσαίωνα.
Τα μεγαλύτερα λιμάνια του είναι η Ταγγέρη (ή Τανγκέρ, όπως την ονομάζει στη Βάρδια ο Καββαδίας) και φυσικά η περίφημη Καζαμπλάνκα στον Ατλαντικό, ενώ υπάρχει και το μικρότερο Τετουάν στη Μεσόγειο. Την εποχή του Μαραμπού το Μαρόκο ήταν μοιρασμένο σε προτεκτοράτα μεταξύ των Γάλλων και των Ισπανών. Βερβερίνοι, Άραβες, Μαυριτανοί, Γάλλοι, Ισπανοί, Εβραίοι και πολλές ακόμη φυλές απαρτίζουν τη ζωή στα λιμάνια του.
Τα μεγαλύτερα λιμάνια του είναι η Ταγγέρη (ή Τανγκέρ, όπως την ονομάζει στη Βάρδια ο Καββαδίας) και φυσικά η περίφημη Καζαμπλάνκα στον Ατλαντικό, ενώ υπάρχει και το μικρότερο Τετουάν στη Μεσόγειο. Την εποχή του Μαραμπού το Μαρόκο ήταν μοιρασμένο σε προτεκτοράτα μεταξύ των Γάλλων και των Ισπανών. Βερβερίνοι, Άραβες, Μαυριτανοί, Γάλλοι, Ισπανοί, Εβραίοι και πολλές ακόμη φυλές απαρτίζουν τη ζωή στα λιμάνια του.
Η πιο ζωντανή περιγραφή της ζωής στο Μαρόκο ανήκει σίγουρα στον Νομπελίστα συγγραφέα Έλιας Κανέτι. Ο Κανέτι ταξίδεψε στο Μαρόκο το 1954 και εξέδωσε τις "Φωνές του Μαρρακές" 15 χρόνια αργότερα. Το βιβλίο αυτό είναι κάτι πολύ περισσότερο από ταξιδιωτικές εντυπώσεις και αποτελεί ένα μείγμα οξυδερκούς παρατήρησης, απολογισμού της ξενικότητας και υπαρξιακού στοχασμού. Ένα ημερολόγιο σχεδόν μεταφυσικών εμπειριών. Ο Κανέτι ξεπερνάει το δέος του Ευρωπαίου μπροστά στο διαφορετικό και χάνεται μέσα στα πολύβουα παζάρια, την πολύχρωμη αφρικανική πόλη και τη συμφιλιωμένη με τον χρόνο ισλαμική κουλτούρα. Μαγεύεται από τα πρόσωπα και τους θρύλους τους.
Κάτι ανάλογο βρίσκει κανείς και στον Καββαδία στο ποίημα Μουσώνας, στο Τραβέρσο:
"...Παρακαλώ σε κάθησε να ξημερώσει κάπως
Χρώμα να βρω το πράσινο και τίντες μυστικές,
Κι απέ, το θρύλο να σου πω που μού 'πε μαύρος κάπος
Τη νύχτα που μας έγλειφε φωτιά στο Μαρακές".
Συνέχεια: http://lexeis-skepseis-ki-alla.blogspot.gr/2012/12/cartes-postales-v.html
